Grab

Grab przywędrował do Polski w holocenie wraz z ludnością  pasterską, która karmiła jego gałęziami zwierzęta. Jest drzewem klimatu umiarkowanego - ciężko znosi mroźne zimy i wielkie upały. Dorasta do 25 m wysokości. W sprzyjających warunkach dożywa nawet do 200 lat Występuje w lasach mieszanych (często tworzy drzewostany z dębem) i  jest cieniolubny. Najbliżej jest spokrewniony z leszczynami i brzozami. Z wyglądu natomiast - budową pnia, gładką korą oraz kształtem i rozmiarem liści - do złudzenia przypomina buka. Z tego powodu w przeszłości nie rozróżniano tych gatunków. W dolinie Przysłupianki grab jest rzadko spotykanym drzewem.

(fot. W. Bugno)

Grab wpływa korzystnie na mikroklimat lasu oraz na glebę. Bardzo dobrze znosi przycinanie i od dawna jest używany do tworzenia zwartych żywopłotów i szpalerów.

Kwiatostan graba

Grab kwitnie na przełomie kwietnia i maja. Jest wiatropylny, to znaczy że pyłek jest przenoszony przez wiatr, a nie przez owady. Kwiaty przybierają formę zwisających kwiatostanów. W tym samym czasie rozwijają się liście.

Liść graba

Liście graba są charakterystycznie uzębione.


Owoce graba


Owocem grabu jest niewielki orzeszek (ok. 0,5 cm) przyrośnięty do trójklapowego skrzydełka. Owoce, w postaci luźno zwisających kiści, dojrzewają w październiku. Część z nich opada, a część pozostaje na drzewach przez zimę.


Drewno graba, twarde i ciężkie, jest cenione w stolarstwie, rzeźbiarstwie, a także w produkcji narzędzi i elementów instrumentów muzycznych. W przeszłości służyło do budowy kół młyńskich. Grab charakteryzuje się wysoką kalorycznością i powolnym spalaniem. Używa się go jako drewna opałowego oraz do produkcji węgla drzewnego. W ziołolecznictwie wykorzystuje się liście i korę grabu. 


Grab z doliny Przysłupianki otrzymał imię Ostap. Ma niezwykle piękny nieregularny pień, pełen guzowatości, a w obwodzie 205 cm. Patronem tego drzewa jest św. Eustachy, męczennik. Kapliczkę namalowała Kateryna Kuziv.


Według przekazów św. Eustachy żył na przełomie I i II w. Był rzymskim żołnierzem, który został stracony, ponieważ po przyjęciu chrztu odmówił złożenia ofiary pogańskim bogom. Czcią otaczają go katolicy i prawosławni. Patronuje leśnikom, myśliwym, strażakom, dawniej także kramarzom, płatnerzom i rusznikarzom