Ssaki

 

Ssaki osiągnęły najwyższy poziom rozwoju w całym królestwie zwierząt. Żyją we wszystkich ekosystemach i wszystkich strefach klimatycznych naszej planety. Są mięso-, roślino- i wszystkożerne. Samice ssaków mają gruczoły mleczne i karmią swoje młode mlekiem. Współczesne ssaki są zwierzętami stałocieplnymi, część z nich zapada w sen zimowy. W dolinie Przysłupianki żyją 32 gatunki ssaków, w tym 13 gatunków drapieżnych. Zwierzęta prowadzą bardzo skryty tryb życia. Częściej widywane są sarny, jelenie i lisy. Głównym zagrożeniem dla ssaków jest ograniczanie areałów ich bytowania przez rozproszoną zabudowę. Liczebność wielu gatunków jest uwarunkowana od jakości i czystości środowiska danego obszaru, w tym wód i powietrza. Nasza dbałość o naturę zawsze ma swoje odzwierciedlenie w bogactwie otaczającego nas świata fauny. 

Jeleń szlachetny

Samiec jelenia to byk, samica – łania, a młode to cielęta. Samiec nosi na głowie poroże (wieniec), które zrzuca w lutym i marcu, by później wykształcić nowe. Dorosły byk może ważyć ponad 230 kg, a samica ok. 120 kg. Jeleń jest zwierzęciem stadnym. Zaletą przebywania w grupie jest skuteczniejsza obrona przed drapieżnikami. Przez większość roku żyje w osobnych grupach żeńskich i męskich (chmarach). W chmarach żeńskich są łanie z cielakami oraz młode samce; przewodzi im tzw. licówka. Chmary męskie składają się ze starszych byków. Jeleń jest roślinożerny– zjada owoce, pędy i liście drzew i krzewów. Żeruje też na uprawach, co bywa uciążliwe dla rolników. Okres godowy jelenia – rykowisko – zaczyna się jesienią. Przez całą noc słychać wtedy w naszej dolinie głęboki, basowy ryk byków. Rycząc, gromadzą swój harem łań, wyzywają przeciwników do walki i oznajmiają wszem i wobec swoją obecność.

Wilk szary

Może ważyć nawet 60 kg i biec z prędkością 60 km/h. Znany jest ze świetnego węchu i fenomenalnego słuchu. Wzrok ma słaby i na dodatek jest daltonistą. W nocy widzi zdecydowanie lepiej niż ludzie, co ułatwia mu polowanie. Jego pokarmem są jelenie, sarny, dziki i niekiedy także zwierzęta hodowlane. Samiec wilka to basior, samica – wadera, a potomstwo to młode. Wilk jest terytorialny, odgania osobniki nienależące do watahy, czyli grupy rodzinnej.W głębi rewiru, w miejscu najbardziej niedostępnym, urządza legowisko. Wilcza rodzina składa się z jednej pary rodzicielskiej oraz potomstwa z obecnego i poprzedniego sezonu. Wilki porozumiewają się ze sobą wyciem, a terytorium oznaczają przy pomocy odchodów i moczu. Wilk jest płochliwy i stroni od ludzi, więc najczęściej bezpodstawnie budzi lęk i negatywne skojarzania. Jest niezbędny w ekosystemie, kontroluje populację zwierząt roślinożernych, eliminując często osobniki osłabione i chore. W Polsce wilk podlega ścisłej ochronie.

To największy europejski kot, zamieszkujący najdziksze zakątki Polski. Prowadzi bardzo skryty tryb życia. W dzień śpi, uaktywnia się nocą. Ma doskonały wzrok, który pozwala mu dostrzec sarnę z odległości nawet 500 m, a zająca z 300 m. Wyjątkowo duże i ruchliwe uszy, z charakterystycznymi kępkami włosów, pozwalają szybko zlokalizować dźwięk. Ryś to typowy drapieżnik, poluje na zwierzęta, które są zwykle większe od niego, głównie na sarny. Jest samotnikiem. W pary łączy się tylko w czasie godów. W naszych Karpatach żyje ok. 100 osobników. O obecności rysia świadczą tropy zostawione na śniegu. W Polsce ryś jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Borsuk

Jest czyściochem. W norze utrzymuje wzorowy porządek i regularnie wynosi nieczystości. Nora borsuka zawiera osobne pomieszczenia do spania i osobne dla noworodków! W pobliżu nory wykopuje latryny, czyli dołki na odchody. Borsuk jest wszystkożerny – zjada dżdżownice, małe i młode ssaki – głównie gryzonie, a także gady i płazy, owoce leśne oraz padlinę. Zdumiewającą cechą borsuka jest umiejętność samoleczenia – zjada trujące rośliny, np. konwalię majową, by usunąć z przewodu pokarmowego pasożyty. Z nastaniem mrozów borsuk wchodzi w stan hibernacji. W czasie snu zimowego zużywa zgromadzony organizmie tłuszcz i traci na wadze nawet 5–7 kg. Borsuk jest pod ochroną.

Gacek brunatny

To nasz największy nietoperz. Jest prawdziwym pogromcą owadów. Poluje całą noc, używając głównie słuchu, w mniejszym stopniu posługując się echolokacją. Późnym latem i jesienią intensywnie żeruje i gromadzi tkankę tłuszczową. Potrzebuje jej do przetrwania zimy, którą przesypia, a właściwie spędza w stanie hibernacji, ukryty bezpiecznie w jaskini, piwnicy czy na strychu. Wokół nietoperzy narosło wiele absurdalnych mitów. Nie są one wysłannikami diabła, nie wkręcają się we włosy człowieka i nie zwiastują choroby ani śmierci. W Polsce gacek brunatny, tak jak i inne nietoperze, jest objęty ścisłą ochroną gatunkową i wymaga ochrony czynnej. Nie wolno go fotografować, filmować, płoszyć i niepokoić.

Ryjówka malutka

To najmniejszy polski ssak, waży 4–7 g i mierzy do 6,5 cm długości, a jej ogon dorasta do ok. 4 cm. Ma charakterystyczny, wydłużony ryjek z długimi włosami czuciowymi i aż 32 zęby. Zjada niesamowitą ilość owadów glebowych i ich larw, które w nadmiarze szkodzą rolnictwu i leśnictwu. Zimą odżywia się nasionami roślin. Nie potrafi kopać nor w ziemi, ale korzysta z nor wygrzebanych przez inne zwierzęta, np. krety czy norniki. Ryjówka wydziela specyficzną woń, która odstrasza inne drapieżniki. Mimo to polują na nią lisy, tchórze i sowy. Ryjówka malutka podlega w Polsce ochronie gatunkowej.